Integracja sensoryczna (SI) jest procesem polegającym na angażowaniu wszystkich zmysłów i dostarczaniu za ich pomocą informacji do mózgu. Tam zostają rozpoznane, przekształcane iw odpowiedni sposób zintegrowane ze sobą. Zajęcia integracji sensorycznej wspomagają rozwój dziecka, pomagają zrozumieć, jak funkcjonuje świat dookoła oraz właściwie odbierać bodźce, które docierają do niego nieustannie.
Terapia SI najczęściej ma formę zabawy i jest lubiana przez dzieci. Mózg uczy się właściwej reakcji na bodźce zewnętrzne i integracji płynącej z różnych zmysłów poprzez np. kołysanie w hamaku, zabawy z piłką, balansowanie, huśtanie, dotykanie zróżnicowanych sensorycznie powierzchni. Zaburzenia przetwarzania sensorycznego to brak umiejętności wykorzystywania otrzymywanych przez zmysły informacji w celu płynnego, codziennego funkcjonowania. Mają miejsce w centralnym układzie nerwowym, którym kieruje mózg. Jeżeli przetwarzanie przebiega nieprawidłowo, wówczas mózg nie jest w stanie spełnić swojej najistotniejszej funkcji, którą jest organizacja informacji sensorycznych.
Czujność rodzica powinny wzbudzić niepokojące zachowania pociechy, gdy:
1.Nadmiernie się denerwuje lub niepokoi.
2. Ma wysoką lub niską tolerancję na ból.
3. Przeszkadzają mu ubrania, metki, dotyk niektórych powierzchni.
4. Może być bardzo wrażliwe lub ignorować hałas i chaos w swoim otoczeniu.
5. Jest wybredne podczas posiłków, silnie pożąda lub nie może znieść niektórych smaków, konsystencji, zapachu, temperatury pokarmu, nie czuje kiedy jest najedzone, łatwo się krztusi i wymiotuje.
6. Żuje ubrania, kocyk.
7. Silnie pożąda lub nie może znieść niektórych czynności dotyczących układu przedsionkowego (bujanie, obracanie, huśtanie, ślizganie), dotyczących układu receptywnego (skakanie, chodzenie po schodach, podnoszenie ciężkich przedmiotów, dotyczących układu dotykowego - nie znosi być dotykane lub nie może się powstrzymać przed dotykaniem wszystkiego i wszystkich.
8. Ma silne preferencje lub awersję do konkretnych sprzętów na placu zabaw.
9. Jest nieporadne manualnie (jedzenie, picie, manipulowanie, pisanie, rysowanie).
10. Żadna z rąk nie jest u niego dominująca.
11. Ma trudności z koordynacją bilateralną.
12. Ma kłopoty z manipulowaniem prawą ręką i nogą po lewej stronie ciała i odwrotnie.
13. Ma niewłaściwą postawę.
14. Spada z krzesła.
15. Jest labilne i ma wahania nastroju.
16. Ma kłopoty z modulacją głosu, mówi za głośno lub za cicho.
17. Rzadko nawiązuje kontakt wzrokowy.
18. Łatwo przytłacza je nadmiar bodźców.
19. Jest nadmiernie lub niedostatecznie wrażliwe na ból, temperaturę.
20. Powtarza zachowania.
21. Wciąż zadaje pytania, ale często nie czeka na odpowiedz.
22. Dziwnie się zachowuje podczas zabawy z innymi dziećmi.
23. Ma kłopoty z równowagą i koordynacją (jazda na rowerze, kopanie poruszającej się piłki).
24. Stroni od rówieśników, woli się bawić z dziećmi młodszymi lub samodzielnie.
25. Jest nadruchliwe, uwielbia ruch i cały czas szuka powodów do aktywności fizycznej, szybko się męczy.
26. Powolne, nieudolnie wykonuje większość czynności.
27. Brakuje mu umiejętności prawidłowego utrzymania równowagi.
28. Jest mało elastyczne, trzyma się uporczywie codziennej rutyny, w przeciwnym razie reaguje lękiem lub napadami złości.
29. Ma problem z wyizolowanymi ruchami głowy.
30. Brakuje mu autonomizacji czynności.
31. Pojawiają się trudności z wyhamowaniem ruchu i obustronną koordynacją.
Ważne informacje dla rodziców
1. Uważnie obserwuj dziecko, dostosowując aktywność do jego potrzeb.
2. Każdy rodzaj ruchu, zabawy ruchowej musi być przez dziecko akceptowany.
3. Nie można forsować ruchu, który wywołuje u dziecka wyraźny niepokój.
4. Należy stopniować intensywność zabaw ruchowych.
5. Należy obserwować stan pobudzenia dziecka i dostosować do niego tempo aktywności ruchowej.
6. Aktywności stosuj naprzemiennie np. najpierw stymulacja ruchowa, potem dotykowa i proprioceptywna.
7. Jeśli pojawią się niepokojące zachowania u dziecka ,skonsultuj się z terapeutą.
8. Kontroluj sytuację wokół dziecka pod kątem nadmiernej ilości stymulacji sensorycznej: słuchowej, wzrokowej (tv, komputer), dotykowej, węchowej.
9. Kontroluj dietę dziecka, być może jego zachowanie wynika z nietolerancji pokarmowej np.glutenu, alergii pokarmowych,nadmiaru słodyczy.
10. Każde trudne zachowanie dziecka można zniwelować dzięki dobrze dobranym i cierpliwie wykonywanym ćwiczeniom.
Terapeuta integracji sensorycznej
Agnieszka Cmiel